Een winterochtend langs de trage wegen van Merelbeke
Onze stagiaire Liesbeth ging op verkenning langs de trage wegen van Merelbeke, in goed gezelschap: Frank Monsecour leidde haar rond en wijdde haar in in het tragewegen-gebeuren van zijn gemeente.
Het is een prachtige, heldere en koude ochtend in december, als ik met Frank Monsecour afspreek om de trage wegen van Merelbeke en Bottelare te ontdekken.
Bij Frank speelt een groot deel van zijn leven zich, al van kindsbeen, af langs de trage wegen van Merelbeke. Op zondag maakte hij er met de jeugdbeweging gretig gebruik van. Ze speelden er verstoppertje langs de velden en konden er ravotten dat het een lieve lust was. Hij groeide op langs de trage wegen van Bottelare, en heeft ze sindsdien niet meer losgelaten.
In 2002 werd de Werkgroep Trage Wegen binnen de milieuraad van de gemeente opgericht. Om zoveel mogelijk inwoners te betrekken bij het initiatief organiseerden ze in elke randgemeente historische vertelavonden. Op zo een avond werden er tal van herinneringen bovengehaald van vroeger. Hoe mensen her en der hebben avonturen hebben beleefd, hoe vaak ze wel niet langs die wegel passeerden,… Die avonden resulteerden ook in een naamgeving voor elke trage weg, belangrijke beslissingen die uiteraard met stevige discussies gepaard gingen. Sommigen vonden dat de naam van in de Atlas der Buurtwegen behouden moest worden, terwijl anderen een nieuwe naam voorstelden die de actuele functie zou weerspiegelen. Interessante avonden die hebben geleid tot mooie, unieke, grappige en veel historisch correcte namen. Aan de hand van die historische namen leerde ik heel wat bij over het Merelbeke ten tijde van de Atlas. -
Een naam voor een weg kiezen is één ding. Als de naam beslist is en de paal staat waar het weggetje start, moet nog altijd toegezien worden op de blijvende toegankelijkheid ervan. Soms is er onderhandeling nodig met de eigenaar en wordt er naar een gulden middenweg gezocht. In vele gevallen leidt dit tot een goede verstandhouding en samenwerking in wederzijds vertrouwen. Jammer genoeg lukt het niet altijd op die manier.
Tijdens de wandeling passeerden we zo langs een veld, waarbij Frank me vertelde dat er tussen het perceel van het omgeploegde veld en het perceel ernaast een trage weg loopt. Deze is opgetekend in de Atlas der Buurtwegen. Regelmatig wandelden de werkgroep van Frank en aanhangers dit pad door, er werd zelfs een naambord geplaatst. Dit werd echter systematisch weggehaald en het pad werd steeds mee omgeploegd door de boer van het veld. Op een wandeltocht werden Frank en de groep zelfs achterna gezeten door de boer op zijn tractor. Het is heel duidelijk dat hij niet over die trage weg langs zijn perceel te spreken is. (Pijl 1: toont het begin van de weg. Pijl 2: toont de scheidingslijn tussen de twee percelen aan)
Een weg openbaar toegankelijk maken levert soms prachtige taferelen op, zoals in de Drieswegel. In de lente is het een hotspot voor biodiversiteit. Frank en zijn team adviseren de mensen die de wegen onderhouden om zo lang mogelijk niet te kappen en te snoeien. Hoe meer wildgroei er is, hoe meer dieren er een thuis vinden. Naast de biodiversiteit die trage wegen te bieden hebben voor dieren hebben ze ook een positief effect op de mensen. Een wandeling langs trage wegen doet je afstand nemen van betonwegen en dit maximaliseert de natuurbeleving voor wandelaars.
De gemeente deelt de visie op trage wegen, en doet haar best om de bevolking te sensibiliseren. Verder zorgde ze hier en daar voor de opwaardering van een weg of onderhandelingen met eigenaars. Frank benadrukt wel dat de inspanningen nog meer mogen zijn op vlak van herwaardering van de trage wegen, en dat het soms aan daadkracht ontbreekt...
Er zijn her en der nog knelpunten aanwezig, waar het standpunt van de gemeente de sleutel is om deze op te lossen. Enkele van de meest voorkomende zijn:
Het weghalen van de trage wegen borden
Misleidend privaat karakter
De weg wordt omgeploegd
De trage weg wordt afgesloten met een hek
Er wordt een takkenwal gebouwd waardoor er uiteindelijk niemand meer door kan
Ondanks deze werkpunten, sta ik versteld van de realisaties die Frank al verkregen heeft en besef ik dat het in vele gemeenten veel erger gesteld moet zijn met de trage wegen, waar er geen lokale ‘Frank’ de vinger aan de pols houdt. Het was voor mij in ieder geval een zeer verrijkende gidsbeurt, en ik heb heel erg genoten van een deugddoende wandeling – de rol van trage wegen kan hierin niet genoeg benadrukt worden!